کِم سِنتر

گاه نوشت های یک دبیر

کِم سِنتر

گاه نوشت های یک دبیر

اثر کاتن ( The Cotton effect )

" هرگاه یک پرتو نور قطبی شده ی خطی را از یک لایه ی جسم فعال نوری عبور دهیم، مشاهده خواهیم کرد که صفحه ی نور قطبی شده، می چرخد و یک دو رنگ نمایی دایره ای ظاهر می شود. این پدیده که به اثر کاتن معروف است ، به وجود گروههای اتمی ویژه ای در مولکول ، مربوط است که آرایش آنها در شرایط مختلف ( مثلا ایزومرها ) متفاوت است. از اینرو این اثر گویای ویژگیهای ساختار مولکولها است و در بررسی ساختار های مولکولی ، اهمیت دارد. "

اثر قطبش ( The Polarization effect )

اثری که نخستین بار توسط دبای، در ارتباط با القای قطبیت بوسیله مولکول قطبی در یک مولکول غیرقطبی کشف شد:

"   هر ذره غیر قطبی که در یک میدان الکتریکی به شدت E قرار گیرد، قطبش حاصل می کند یعنی مرکز بارهای مثبت و منفی آن از هم جدا و دارای دو قطب مثبت و منفی مجزا از یکدیگر می شود. به بیان دیگر دارای یک ممان دو قطبی الکتریکی  (µ) می شود و در نتیجه، در راستای میدان جهت گیری می کند.

هر مولکول  قطبی یا هر کاتیون، می تواند در نقش یک میدان الکتریکی مولکولهای غیر قطبی یا آنیونها را قطبی کند.بدیهی است هرچه ممان دو قطبی مولکول قطبی بیشتر باشد، قدرت قطبی کنندگی آن بیشتر است. "

اثر فرو الکتریک ( The Ferroelectric effect )

اثری مشابه اثر پیزوالکتریک است و تفاوت اساسی آن با اثر پیزوالکتریک، وابستگی آن به دما است:

" در برخی از بلورهای فرومگنتیک، در دمای پائین تر از دمای کوری c)  بدون تاثیر فشار مکانیکی و با بکاربردن میدان الکتریکی خارجی، یک قطبش الکتریکی وجو دارد و بلور دارای ممان دوقطبی الکتریکی است و این قطبش خودبخودی در بلور، می تواند منشا اثری مانند اثر پیزوالکتریک شود. منشا این اثر نیز همانند اثر پیزوالکتریک، نبودن مرکز تقارن در ساختار بلور است. "

اثر شرنکوو – واویلو ( The Cherenkov – vavilou effect )

اثری که به اثار ناشی از حرکت الکترونهای سریع در یک مایع شفاف مربوط است و در سال 1934 توسط شرنکوو و واویلو کشف شد:

" هرگاه الکترونهایی با سرعت زیاد از یک مایع شفاف عبور کنند، نور مرئی ضعیفی ( مثلا آبی ) با تابش در می آید. این پدیده تنها در زمانی روی می دهد که  سرعت الکترونها (v) از سرعت نور در مایع مورد آزمایش ، بیشتر باشد."

اثر زیمان ( The Zeemann effect )

اثری که به ساختار ظریف خطوط طیف نشری اتمها مربوط است و توسط زیمان در سال 1896 کشف شد:

" هرگاه اتم هیدروژن، در یک میدان مغناطیسی مناسب قرار گیرد، طیف نشری آن به مراتب پیچیده تر از هنگامی می شودکه در بیرون از میدان مغناطیسی بدست می آید. یعنی هر خط طیفی که در بیرون از میدان مغناطیسی قابل مشاهده باشد، در میدان مغناطیسی بصورت چند خط ظریف طیفی که به یکدیگر بسیار نزدیکند و به فاصله برابر قرار دارند، دیده می شوند و  به اصطلاح ، طیف اتم ، ساختار ظریفی پیدا می کند. فاصله این خطها ( تفاوت فرکانس یا طول موج آنها ) به شدت میدان مغناطیسی بستگی دارد."