امروزه "کسی که توان خواندن و نوشتن را دارد." پاسخ مناسبی برای سؤال "فرد باسواد کیست؟" نمی باشد. دنیای با شتاب و با تحرک رو به پیش امروز که در آن بسیاری از مفاهیم، متحول شده و گاه تا مرز کاملی نیز پیش رفته است معنی سواد را نیز تغییر داده است.
کشورهای توسعه یافته صنعتی و برخی از کشورهای در حال توسعه دانستن یک یا دو زبان خارجی را به عنوان یکی از مؤلفه های با سوادی می داند بعضی ها بر این باورند که در دهکده جهانی امروز کسانی می توانند نقشهای مؤثری برعهده بگیرند که از ابزار ارتباط با دیگران یعنی زبان، بهره کافی برده باشند؛
از رهگذر چیزهایی که گفته شد کارشناسان زبان خارجی به مثابه پل ارتباطی میان فرهنگها و تمدنهای مختلف عمل می کنند و این پدیده برای کشورهایی همچون ایران که از آبشخور تمدن و فرهنگ قرون، سیراب می شوند از اهمیت بیشتری برخوردار است.
رشته زبان انگلیسی در دانشگاههای ایران رشتهای است جذاب، چالش انگیز و لذت بخش. این رشته فرصتهای جالبی برای مطالعه طیف وسیعی از آثار ادبی، نقد ادبی و گونههای ادبی به زبان انگلیسی از سراسر جهان را برای دانشجویان لیسانس و تحصیلات تکمیلی فراهم میآورد.
دانشجویانی که در این رشته تحصیل میکنند این فرصت را دارند تا با جدیدترین تحولات سالهای اخیر در زمینه نقد ادبی آشنا شده و به مهارتهای نگارش انتقادی که نه فقط برای مطالعات دیگرشان که برای شغلهای آیندهشان نیز مفید است، مجهز گردند.
کاربرد این رشته نیز مشخص است زیرا فرد با یادگیری زبان هایی غیر از زبان مادری دری را به روی خود می گشاید که این در همانا ارتباط با دنیایی دیگر است.
همچنین تحصیل در رشته ادبیات انگلیسی قابلیتها و توانایی ما را برای دبیری زبان و ادبیات انگلیسی فراهم میکند. تحصیلات دانشگاهی رشته زبان انگلیسی اگر همراه با تلاش و پیگیریهای مستمر دانشجو صورت پذیرد و دانشجو در طول تحصیل خود همت خود را به صورت کامل بر مطالعه آثار خارجی قرار دهد، امکان فعالیت در بخشهای تخصصیتر مثل آموزش شعر، رمان و نمایشنامه انگلیسی را برای دانشجوی این رشته فراهم میکند.
این رشته شامل دو گرایش ادبیات و مترجمی زبان است که در زیر شرح داده شده است:
در رشته زبان و ادبیات انگلیسی طی سه ترم، دروس پایه که شامل خواندن، نگارش و مکالمه است، آموزش داده می شود تا دانشجو با مسائل اساسی زبان آشنا گشته و آماده مطالعه دروس تخصصی خود گردد. که دروسی شامل ادبیات انگلیسی (درآمدی بر ادبیات، فنون و صناعات ادبی، تاریخ ادبیات، شعر، رمان و نمایشنامه انگلیسی)، ترجمه (ترجمه متون ساده و ادبی)، زبان شناسی و روش تدریس و آزمون سازی می شود.
دروس رشته زبان و ادبیات انگلیسی به چهار بخش اصلی انگلیسی عمومی، زبان شناسی، روش تدریس و ادبیات تقسیم می شود که در بخش انگلیسی عمومی بر روی دستور زبان، دامنه لغت و روش های خواندن کار میشود تا دانشجو بتواند برای خواندن هر متنی تبحر لازم را پیدا کند.
در بخش زبان شناسی نیز اصول آواشناسی و ساختارهای زبانی و چگونگی شکل گیری آنها آموزش داده می شود و در نتیجه دانشجو نسبت به ساختار زبان حساس تر شده و تشخیص می دهد زبانی که صحبت می کند دارای چه ریشه ها و پایه هایی است و این باعث بالا رفتن دقت فکری او می شود.
دروس مربوط به روش تدریس و آزمون سازی نیز به دانشجویان روش ای نوین تدریس زبان انگلیسی را می آموزد و بالاخره دروس بخش ادبیات، اطلاعات دانشجویان را نسبت به فرهنگ انگلیسی زبانان وسعت می بخشد چرا که بخش اصلی فرهنگ یک ملت در ادبیات آن منعکس می شود و در نتیجه وقتی با ادبیات قومی آشنا شویم، با فرهنگ آن قوم آشنا خواهیم شد. در ضمن دانشجویان این گرایش در 8 واحد با ترجمه ساده و ادبی متون زبان انگلیسی آشنا می شوند.
برخلاف تصور عامه مردم، ما در دانشگاه با الفبای زبان انگلیسی آشنا نمی شویم بلکه دانشجوی این رشته پیش از ورود به دانشگاه باید هم انگلیسی بفهمد و هم به این زبان سخن بگوید. و سپس در اینجا با سیر ادبیات انگلیسی و یا نقد ادبی که از افلاطون شروع می شود تا دوره معاصر ادامه می یابد، آشنا شود. یعنی ما در اینجا از زبان انگلیسی به عنوان ابزاری برای یاد گرفتن ادبیات انگلیسی استفاده می کنیم.
در گذشته شعار اصلی دانشگاه و دانشگاهیان این بود که: "علم قدرت است." اما اکنون به این نتیجه رسیدند که: "ترجمه قدرت است."
با کمی دقت می توان به حقیقت این سخن که چندی پیش در سمینار یکی از دانشگاههای انگلستان مطرح گردید، پی برد. چرا که هر کشوری برای ارتباط سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، علمی، فرهنگی و حتی مذهبی با کشورهای دیگر نیاز به مترجمانی قدرتمند و متبحر دارد. و این مساله در ارتباط با زبان انگلیسی اهمیت بیشتری پیدا می کند چون انگلیسی زبان مادری حداقل 12 یا 13 کشور جهان است و به عنوان یک زبان بین المللی شناخته شده است.
دروس رشته مترجمی زبان انگلیسی به سه بخش دروس عمومی، تخصصی پایه و تخصصی اصلی تقسیم می شود که دروس عمومی و تخصصی پایه بین دو رشته زبان و ادبیات انگلیسی و مترجمی زبان انگلیسی مشترک است و دروس تخصصی اصلی مجزا می باشد. یعنی دانشجویان رشته مترجمی در این بخش، انواع دروس ترجمه مثل ترجمه انفرادی، ترجمه پیشرفته، ترجمه متون ادبی و اصول و روش ترجمه را می گذرانند و دانشجویان زبان و ادبیات انگلیسی شعر، ادبیات نمایشی، رمان و تاریخ ادبیات انگلیسی را مطالعه می کنند.
در ضمن لازم است گفته شود که حتی در بخش دروس تخصصی اصلی نیز واحدهای مشترکی بین دو رشته وجود دارد که از جمله می توان به زبان شناسی اشاره کرد.
در ترم های اول این رشته، چارچوب اولیه ترجمه و تفاوت زبان ها به دانشجویان آموزش داده می شود و تئوری ترجمه به ساده ترین وجه مطرح می گردد.
در ترم های آخر نیز انواع تئوری های ترجمه مطرح شده و یک نگرش نظری کلی در مورد ترجمه به دانشجویان داده می شود و همچنین دانشجویان به مرور ترجمه جملات کوتاه و بلند و سپس جملات پیچیده و مرکب و یا بندهای طولانی و بالاخره ترجمه متون ادبی و یا متونی که دارای محتوای سنگینی هستند می پردازند. در ضمن دانشجویان این رشته با مطالعه درس زبان شناسی، ساختار زبان انگلیسی را به جای یاد گرفتن، لمس می کنند. و به همین دلیل سریع تر و مطلوب تر از زبانی به زبان دیگر گذر کرده و قادر به ترجمه کتبی یا شفاهی زبان می گردند.
رشته مترجمی یکی از رشتههای نوپای دانشگاههای ایران است که در آن کار ترجمه از فارسی به زبانهای مختلف مانند انگلیسی، فرانسه، آلمانی و بلعکس به دانشجویان آموخته میشود. در میان این زبانها، مترجمی زیان انگلیسی رایج تر از بقیه میباشد.
این رشته در ایران در سطح کارشناسی در دانشگاهها و موسسات متعددی وجود دارد، ولی در مقطع کارشناسی ارشد فقط در دانشگاههای علامه طباطبایی تهران، اصفهان، مشهد و دانشگاه آزاد تهران و دانشگاه آزادبندر عباس ,علوم تحقیقات تهران و علوم تحقیقات فارس تدریس میشود. مقطع دکترای این رشته در حال حاضر در ایران وجود ندارد. از نظر موقعیت شغلی این رشته آنچنان که باید وشاید جای خود را در جامعه باز نکردهاست.(ویکیپدیا)
تهیه کننده: محمدصادق ابراهیمی